Zarikete (Salcedón) haran honetan garrantzi haundiko borrokak garatu ziren bai hegoaldeko mendietan baita ere Llantada, Gallardi eta Revilla auzoetan, batez ere ekainaren 26an, 27an eta 28an, Gordexolako gainetatik zetorren armada matxinoari aurre egiteko. Ahal zuten moduan egin ere, kemena eta gogoa baino beste baliabiderik ez zuten eskura, oldartzen zitzaizkien indarrek aurrekari zeraman aire armada mendiko basoak erretzeko, su bonben bitartez, bonbaketari erraldoiek edo ehiza hegazkinek jaurtitzen zituztenak.

Aipatutako auzokideek gehi Sollanokoek, gudaren ondorioak sahiesteko etxe inguruko zangetan prestatu zituzten aterpetxo xumeak, aldiz, beste tokirik ez zeukatenek, Ordunteko urtegitik ura dakarren hoditerian (La Torre auzoan) sartu ziren. Beste batzuk Lama mendiko urtegian aukeratu zuten baina bonbaketa egunak luzatzen zirela ikusi zutenean Longarreko babesleku sendoagora joan ziren.

Eskerrak horiei eta eskerrak Eguen mendian zegoen behatokiari hildako kopurua ez zen haundiago bilakatu. Tontorreko iparraldean zegoen behatokian, bi bikote txandakatzen ziren etxola antzeko zulo batean, hegazkinengandik babes apurra izateko edo gutxienez aire armadak ikusi ez zedin. Telefono hari baten bitartez hots egin zezaketen Arangurengo Papeleran zegoen gudarien agintaritzari, honek lantegiaren ‘adarra’ zela medio bailara osoan alarma eman zezan.

Ekainaren 21ean, gutxienez, horrela egin zutela badakigu. Gazteiztik aireratuak, Orduñako mendilerro gainean JU-52 bonbaketari astunaren eskuadrilla bat ikusi zutenean, aringa aringa ohartu zuten Papeleran zegoen batailoiari eta honek haranean zegoen biztanleriari.

Bederatzi bonbaketarien zigor haundia jaso zuen sahatsen haranak, hasteko, beheko erdiguneak, ondoren ‘El Puente’ auzoak, Mendietak eta Uribarrik, segidan Llantadak ere bi hildako deitoratu beharko zituen bat ere helburu militarrik ez zuen auzoak: errefuxiatu bat eta artzain gazte bat.

Hurrengo egunetan ere beste hiru gazte hilarazi zituzten nazional-katolikoen tropek, horietako bi 27 egunean, bata, Revillako bere amaren etxean zegoen bitartean, bestea, hegazkinen metrailak zauritu ondoren afrikar mertzenario batek azken ukitua eman zion. Hirugarrena bere ordularia eman nahi ez izateagatik akatu zuten.

Matxinoek Arzia, Eguen eta Laguna mendiak 25ean menperatu zuten, hurrengo egunean goiz goizetik sei orduko kontraeraso bat egin zuten Euzko Gudarosteak aginduta baina beheko kota batzuk baino ez zituzten eskuratu ahal. Somokurtzio auzoan zegoen euskal aginte postuak, Rioya - Gurugu mendi arteko defentsa lerro sendoan oinarrituta, 27 egunean beste kontraeraso bat eramaten du aurrera, gudariak honetan 518 kotaraino heltzen dira topo egiteko Eguen eta Laguna gainetan dagoen artilleria indartsuaz. Zeuzkaten baliabide urriekin ezin zuten garaitzea lortu.

Nekeak eta hegazkineriari aurre egiteko ezintasunak hegoaldeko mendi lerroa (Celadilla) galtzera darama, hortik aurrera fronte lerroa Bilbo - La Robla trenbidean finkatzen dute Zallako defendatzaileek azken ahaleginak egiten, 28ko azken orduetan amore eman eta gauean zehar atzera egingo dute.

Azken borroka egun honetan, euskal zapadoreek inbaditzaileei bidea oztopatzeko Mendietako zubia lehertzen saiatzen duten bitartean militar matxinoek harrapatzen dituzte, Arangurengo abereen hiltegian errukirik gabe fusilatzeko.

Revilla auzoko bidegurutzean dagoen Undanpilleta etxean zelai ospitale bat paratu zuen Euzko Jaurlaritzak eta toki bereko biltegi batean Zallan atxilotutako lagunak metatu zituen Armada matxinoak.